ارسال پیام‌های متنی خشک و بدون روح، شاید در ابتدای به وجود آمدن شبکه های تلفن همراه و اینترنت اتفاق هیجان انگیز و جذابی بود، اما از همان ابتدا ضعف پیام‌های متنی در انتقال احساسات و عواطف به شدت احساس می‌شد.
جالب است که بدانید پیدایش شکلک‌های نمایشی برای بیان احساسات در متن، محدود به اینترنت و شبکه وب نیست و اولین استفاده ثبت شده از شکلک‌ها در متن، احتمالا مربوط به سال 1648 و شعری از شاعر انگلیسی زبان رابرت هریک (Robert Herrick) است که شکلکی خطی به صورت :) بود.
در سال 2012 با استفاده آیفون از ایموجی‌ها داخل کیبوردهای تلفن همراه خود، موج جدیدی از توجه را به سمت این شکلک‌های جذاب و دوست داشتنی سرازیر کرد. در این مقاله قصد داریم که پیدایش ایموجی‌ها در گفتگوهای متنی آنلاین، اتفاقات و استانداردسازی‌های انجام شده در این زمینه، معنی ایموجی‌ها و به تفاوت واژه‌های ایموجی، استیکر، اموتیکون و اسمایلی بپردازیم تا ببینیم معنی دقیق هرکدام از این واژه‌ها چیست و چگونه به دنیای اینترنت راه پیدا کرده‌اند.
تاریخچه پیدایش شکلک‌ها در دنیای اینترنت – از اموتیکون‌ها تا ایموجی
تحول و پیدایش شکلک‌هایی به نام ایموجی که امروزه برای بیان عواطف و احساسات خود از آنها در گفتگوهای اینترنتی خودمان استفاده می‌کنیم تاریخچه‌ای جذاب دارد که خواندن آن خالی از لطف نیست.
اموتیکون (Emoticon) اولین تلاش برای نمایش احساسات
شاید بتوان اولین پیدایش جدی و تجاری اموتیکون‌ها را مرتبط به مجله آمریکایی Puck دانست که در سال 1881 از دو علامت :-) و :-( استفاده کرد.
اما ورود اموتیکون‌ها به دنیای وب مربوط به یک دانشمند علوم کامپیوتر به نام اسکات فالمن (Scott E. Fahlman) است.
در زمانی که اینترنت کاملا مبتنی بر متن بود یعنی از اواخر دهه 1960 تا اوایل دهه 1990، آقای فالمن پیشنهاد کرد که علامت :-) می‌تواند نمایشگر یک پیام طنز و علامت :-( نشانگر یک پیام متنی جدی و بدون شوخی باشد و به این ترتیب در 19 سپتامبر 1982 اموتیکون ها به صورت رسمی وارد دنیای وب شدند.
واژه اموتیکون، ترکیب دو واژه Emotion به معنی احساس و Icon به معنی نماد است و به این ترتیب واژه Emoticon به چیزی اشاره می‌کند که می‌تواند بیانگر یک احساس باشد؛ اما رفته رفته استفاده از اموتیکون‌ها در دنیای وب همه گیر شد و خیلی سریع، گستره استفاده آنها از دو اموتیکون :-) و :-( خارج شد و خیلی سریع اموتیکون‌های جدیدی به وجود آمدند.
ژاپنی‌ها و کائوموجی (Kaomoji)
مشکل اصلی اموتیکون‌ها برعکس بودن آنها بود. به این معنی که برای درک بهتر معنی آنها، باید گردن خودتان را تا حدودی بچرخانید. کاربران ژاپنی اولین نفراتی بودند که با خلاقیت سبک جدیدی از اموتیکون‌ها به نام کائوموجی (به انگلیسی: kaomoji، به ژاپنی: 顔文字) را پدید آوردند که برای درک آنها نیازی به چرخاندن سرتان نیست؛ شکلک‌هایی جدیدی مانند (-_-).
تفاوت جالب کائوموجی‌ها با اموتیکون‌های سبک غربی، این است که کائوموجی‌ها بر خلاف اموتیکون‌ها که بر روی حالت لب‌ها تاکید دارند، بر روی چشم‌ها تمرکز دارند.
در تصویر زیر یک kaomoji نقاشی شده در ژاپن را مشاهده می‌کنید.
اسمایلی (Smiley) شکلکی که از دنیای برندینگ و تجارت وارد وب شد
اسمایلی‌ها در دنیای وب، صورتک‌های زردرنگی هستند که نسبت به اموتیکون‌ها توانایی خیلی بیشتری در نمایش حالات و احساسات دارند. شاید اینطور تصور کنید که احتمالا بعد از کائوموجی ژاپنی‌ها، غربی‌ها دست به خلاقیت زدند و با توسعه اموتیکون‌ها این صورتک‌های زرد جذاب به وجود آمدند؛ اما پیدایش اسمایلی و ورود آن به دنیای وب تاریخچه جذاب و جالبی دارد!
از پیدایش اولین اسمایلی چیزی بیشتر از 50 سال می‌گذرد. یعنی خیلی قبل‌تر از استفاده از اموتیکون‌ها در دنیای وب!
معتبرترین روایت درباره پیدایش این شکلک معروف به ورسستر ماساچوست و گرافیست و مارکتر آمریکایی معروف، آقای هاروی راس بال (Harvey Ross Ball) برمی‌گردد. آقای بال این شکلک معروف را در سال 1963 یعنی زمانی که ماموریت پیدا کرده بود تا یک طرح گرافیکی ایجاد کند تا به وسیله آن روحیه کارکنان شرکت ارتقا یابد، در کمتر از 10 دقیقه و به ازای دریافت 45 دلار ساخت.
در سال 1972 فرانکلین لوفرانی (Franklin Loufrani) روزنامه‌نگار فرانسوی، اولین فردی بود که اسمایلی ساخته شده توسط آقای بال را ثبت تجاری کرد و در سال‌های بعد در روزنامه فرانسوی فرانس سویر (France Soir) برای برجسته کردن اخبار خوب از این نماد استفاده کرد.
این چهره خندان به سرعت معروف شد و از آن هزاران دکمه، پوستر، عروسک و … ساخته شد. خنده پشت این شکلک به قدری متفاوت است که برخی آن را با لبخند مونالیزا مقایسه می‌کنند!
اسمایلی زمینه ساز خلق ایموجی شد
در سال 1996، نیکولاس (Loufrani Nicolas) پسر آقای لوفرانی بزرگ، کسب و کار خانوادگی آنها را به دست گرفت و در سال 1997 وقتی متوجه رشد خیلی سریع ایموتیکون‌ها شده بود، تصمیم گرفت آیکون‌های رنگی متناظر و مشابه با اموتیکون‌ها که از قبل وجود داشتند، ایجاد کند تا این شکلک‌ها برای استفاده در فناوری دیجیتالی جایگزین اموتیکون‌ها شوند.
نیکولاس مدیر شرکت اسمایلی، مجموعه‌ای از اسمایلی‌هایی که ساخته بود را در وبسایت اینترنتی smileydictionary.com در دسترس عموم قرار داد به این امید که استفاده از آنها جایگزین اموتیکون‌ها شود.
واژه اسمایلی که در حقیقت از برند تجاری ثبت شده خانواده لوفرانی‌ها وارد دنیای وب شده است، در حقیقت نسل اولیه و اولین تلاش برای استفاده گسترده از شکلک‌ها و آیکون‌ها رنگی بجای اموتیکون‌ها در فناوری‌های دیجیتال هستند که علارغم استفاده گسترده، خیلی هم موفق نبودند و چند سال بعد ایموجی‌های ژاپنی‌ها جایگزین آن شدند.
ایموجی (Emoji)
در سال 1999 یعنی دوسال پس از تلاش نیکولاس لوفرانی برای جا انداختن اسمایلی در دنیای تکنولوژی، اولین ایموجی توسط یک کد نویس مشغول به کار به نام شیگه‌تاکا کوریتا (Shigetaka Kurita) در ان‌تی‌تی دوکومو (NTT DoCoMo)، که یک ارائه دهنده خدمات تلفن همراه ژاپنی بود، ایجاد شد. آقای کوریتا 176 تا از اولین ایموجی‌ها را برای استفاده در سرویس DoCoMo i-Mode به عنوان یک ویژگی متمایز کننده از سایر خدمات ایجاد کرد.
در این مجموعه اولیه، علاوه بر حالت‌های مختلف چهره، شکلک‌های دیگری هم برای نمایش آب و هوا و … وجود داشتند. بد نیست بدانید که اولین ایموجی‌های ساخته شده توسط آقای کوریتا در حال حاضر در موزه هنرهای مدرن در شهر نیویورک به نمایش گذاشته شده است.
به دلیل محبوبیت سرویس DoCoMo i-Mode در ژاپن (بیش از 40 میلیون مشترک)، افراد زیادی در بین سال‌های 2000 تا 2004 با این شکلک‌ها آشنا شدند و محبوبیت و استفاده گسترده از آنها باعث شد تا سایر شرکت‌ها نیز مجموعه‌ای از ایموجی‌های اختصاصی خود را ایجاد کنند.
از سال‌های 2004 به بعد در اروپا و آمریکا نیز ارائه دهندگان تلفن همراه به صورت جدی وارد این داستان شدند و مجموعه‌های ایموجی اخصاصی خودشان را ایجاد کردند. اتفاقی که به علت نبود استاندارد باعث می‌شد که ایموجی‌های ایجاد شده توسط یک شرکت و سرویس، در محصولات سایر شرکت‌ها قابل مشاهده و استفاده نباشد و همین موضوع استفاده همگانی از ایموجی‌ها را تا حد زیادی مشکل می‌کرد.
در نهایت جمعی از کارمندان رده بالا گوگل به اتفاق برخی افراد از سایر شرکت‌ها مانند اپل، از کنسرسیوم جهانی یونیکد (Unicode) که مسئولیت استاندارد سازی در حوزه نمایش کاراکترها و علائم در دنیای فناوری را برعهده دارد، درخواست کردند که بر روی ایجاد یک مجموعه استاندارد و مشترک از ایموجی‌ها نظارت کند.
در سال 2007 اولین پیشنویس این مجموعه به یونیکد ارائه شد و در نهایت کمیته تکنولوژی یونیکد پذیرفت که ایموجی‌های ژاپنی را که به سرعت در حال گسترش بودند به همراه یکسری ایموجی‌های جدید، به عنوان بخشی از استاندارد یونیکد به رسمیت بشناسد.
با این اتفاق، حالا دیگر استفاده از ایموجی‌ها در قالب استاندارد باعث می‌شد که ایموجی ارسالی توسط پیام‌رسان یاهو در مسنجرهای ماکروسافت نیز نمایش داده شود و امکان استفاده گسترده‌تر از ایموجی‌ها فراهم شود.
در سال 2012 با جا دادن ایموجی‌ها به صورت رسمی در بخشی از کیبورد گوشی‌های آیفون، استفاده از ایموجی‌ها شیبی دوچندان گرفت و خیلی سریع این شکلک‌های جذاب به بخشی از کیبورد تلفن‌های همراه اندرویدی نیز اضافه شدند. از مارس 2020، بیش از 3300 ایموجی در لیست استاندارد Unicode وجود دارد و هرساله نیز تعداد بیشتری به این لیست افزوده می‌شود.
معنی واژه ایموجی چیست؟
همانطور که در بخش تاریخچه پیدایش ایموجی‌ها بررسی کردیم، سرمنشا و پیدایش ایموجی‌ها به کشور ژاپن برمی‌گردد. بنابراین طبق انتظار ریشه کلمه ایموجی نیز مربوط به همین کشور است. در حقیقت کلمه ی emoji برگرفته از دو کلمه ژاپنی تصویر و شخصیت است : e ( 絵،”تصویر”) و moji (文字،”شخصیت”).
در دنیای ایموجی‌ها نیز ردپای نمادها و سنت‌های ژاپنی به وفور دیده می‌شود که به برخی از آنها در مقاله معنی ایموجی‌ها اشاره شده است.
پرکاربردترین ایموجی‌ها
آمارهای متفاوتی از رایج‌ترین ایموجی‌های استفاده شده در دسترس است، اما ایموجی صورتک خندان با اشک‌هایی از شادی 😂 که به ایموجی معروف به Tears of Joy نیز معروف است، تقریبا در تمام آنها پرکاربردترین ایموجی استفاده شده است. حتی این ایموجی در سال 2015 به عنوان کلمه سال آکسفورد نیز انتخاب شد.
بر اساس گزارش منتشر شده اپل نیز، ایموجی 😂 پراستفاده‌ترین ایموجی کاربران این شرکت در بین سایر ایموجی‌هاست و به ترتیب ایموجی‌های قلب قرمز و صورت اشکی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
وبسایت جذاب emojitracker هم که به صورت در لحظه ایموجی‌های بکار برده شده توسط کاربران توییتر را رصد می‌کند نیز یکی دیگر از منابع جذاب و جالب در خصوص استفاده و کاربرد ایموجی‌ها در دنیاست.
معنی هر ایموجی چیست؟
علاوه بر نظارت بر نحوه نمایش ایموجی‌ها، کنسرسیوم جهانی یونیکد بر معنا و مفهوم پشت سر هر کدام از ایموجی‌ها نیز نظارت می‌کند و ایموجی‌ها همگی دارای یک معنا مشخص و تعریف شده هستند. به این ترتیب ایموجی‌ها علاوه بر نمایش یکسان باید در ذهن مخاطبان و افرادی که از آنها استفاده می‌کنند نیز معنا یکسانی را داشته باشند. هرچند که در این زمینه نیز نظرات سلیقه‌ای و حتی قراردادی باعث خارج شدن یک ایموجی از معنی و مفهوم واقعی خود شده است.
برای جلوگیری از این مشکلات و اطلاع از معنی استاندارد و اصلی ایموجی‌ها، می‌توانید به مقاله “لیست 100 ایموجی پرکاربرد که باید معنی درست آنها را بدانید” مراجعه کنید و با معنی و مفهوم پرکاربردترین ایموجی‌ها که توسط یونیکد مشخص شده‌اند آشنا شوید.
علاوه بر این، برای دسترسی به لیست کامل ایموجی‌ها طبق آخرین نسخه یونیکد، می‌توانید به این لیست مراجعه کنید.
تفاوت ایموجی و استیکر چیست؟
احتمالا این سوال برای شما هم پیش آمده که بین استیکر و ایموجی چه تفاوتی وجود دارد؟ استیکرها در حقیقت قدمت خیلی کوتاه‌تری نسبت به ایموجی‌ها دارند.
همانطور که گفتیم کنسرسیوم جهانی یونیکد (Unicode) مسئول استانداردسازی ایموجی‌هاست و ایموجی‌ها تقریبا در کیبورد تمام تلفن‌های همراه جدید جا خوش کرده‌اند؛ اما با تمام این مزایا، به علت سایز کوچک و جزئیات نمایشی کم در ایموجی‌ها، استیکرها که تصاویر گرافیکی بزرگ‌تر و با جزئیات خیلی بیشتری به نسبت ایموجی هستند، در کنار استفاده از ایموجی‌ها در اپلیکیشن‌های پیام‌رسان یکی از موارد خیلی پرکاربرد به شما می‌روند.
تقریبا در تمام اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مانند واتس اپ و تلگرام، بخشی تحت عنوان استیکر نیز در نظر گرفته شده است که باعث استفاده گسترده از استیکرها در کنار ایموجی‌ها شده است.
استیکرها برخلاف ایموجی‌ها استاندارد خاصی ندارند و از یک پیام رسان به یک پیام رسان دیگر به راحتی قابل انتقال نیستند. مزیت مهم دیگر استیکرها نسبت به ایموجی‌ها محدود نبودن آنها به حالات چهره و شکل‌های استاندارد است و همین اتفاق باعث شده که دست افراد برای خلق استیکرهای جدید کاملا باز باشد.
به طور خلاصه تفاوت ایموجی و استیکرها را می‌توان اینطور بیان کرد:
- ایموجی‌ها دارای استاندارد نمایشی مشخص و از پیش تعریف شده هستند.
- ایموجی‌ها در تمام اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های مختلف قابل استفاده هستند و نمایش یکسان دارند.
- ایموجی‌ها به یک سایز مشخص محدود هستند و امکان اضافه کردن ایموجی توسط اشخاص عادی وجود ندارد.
- استیکرها هیچ محدودیتی در طراحی ندارند و هرکسی می‌تواند مجموعه‌ای از استیکرهای اختصاصی خود را ایجاد کند.
- استیکرها فقط در برنامه مرتبط با خودشان قابل استفاده و ارسال هستند و هنوز هیچگونه استانداردی در مورد آنها وجود ندارد.
برای مطالعه بیشتر درباره استیکر، تاریخچه پیدایش آن و کاربردهای متنوع استیکرها نیز می‌توانید مقاله استیکر چیست را نیز مطالعه کنید.
